เคล็ดลับการคำนวณผลประโยชน์พนักงานให้ถูกต้องตามมาตรฐานบัญชีฉบับที่ 19 (TAS19)

การคำนวณผลประโยชน์พนักงานตามมาตรฐานการบัญชีไทย ฉบับที่ 19 (TAS19) ถือเป็นเรื่องสำคัญที่หลายบริษัทต้องเผชิญ เนื่องจากการจัดการที่ไม่ถูกต้องอาจก่อให้เกิดปัญหาทางกฎหมายและภาระผูกพันทางการเงินได้ การคำนวณผลประโยชน์พนักงานนั้นมีรายละเอียดมากมาย เราจึงสรุปออกมาเป็น 5 ข้อที่คุณควรให้ความสำคัญ เพื่อให้การคำนวณเป็นไปอย่างถูกต้องและครบถ้วน

1. การเชื่อมต่อผลการประเมิน

หนึ่งในความผิดพลาดที่พบได้บ่อยในการคำนวณผลประโยชน์พนักงานโดยเฉพาะเมื่อกลับมาประเมินครั้งที่ 2 คือ การคำนวณตาม TAS19 นั้นจะได้ผลลัพธ์คือ หนี้สิน ณ วันประเมิน และค่าใช้จ่ายล่วงหน้า เช่น ประเมิน ณ สิ้นปีงบประมาณ 20X1 ก็จะได้ผลลัพธ์คือ หนี้สิน ณ สิ้นปีงบประมาณ 20X1 และค่าใช้จ่ายปี 20X2 – 20X4 ซึ่งตรงนี้มักมีการเข้าใจผิดการบ่อย ๆ ว่า การคำนวณครั้งถัดไปคือ ณ สิ้นปีงบประมาณ 20X5 ซึ่งจริง ๆ แล้วไม่ใช่

เพราะหากประเมิน ณ สิ้นปีงบประมาณ 20X5 สิ่งที่จะได้รับคือ หนี้สิน ณ สิ้นปีงบประมาณ 20X5 และค่าใช้จ่ายปี 20X6 – 20X8 โดยจะเห็นว่า ถ้าทำแบบนี้จะไม่มีค่าใช้จ่ายของปี 20X5 เพราะฉะนั้นสิ่งที่ถูกคือ ต้องประเมิน ณ สิ้นปีงบประมาณ 20X4

2. ภาระผูกพันจากการอนุมาน

หลายครั้งที่บริษัทมองข้ามภาระผูกพันจากการอนุมาน ซึ่งเป็นสิ่งที่อาจก่อให้เกิดปัญหาได้ หากพนักงานอนุมานหรือเข้าใจว่าจะได้รับผลประโยชน์บางอย่าง เช่น โบนัสพิเศษ งานเลี้ยงประจำปี หรือรางวัลครบรอบ แม้ว่าจะไม่มีระบุในสัญญาจ้าง แต่เมื่อปฏิบัติต่อเนื่องและเป็นที่รับรู้ในองค์กร ก็ถือเป็นภาระผูกพันที่บริษัทต้องรับผิดชอบ

ตัวอย่างเช่น หากบริษัทมีธรรมเนียมแจกทองเมื่อพนักงานทำงานครบ 10 ปี ถึงแม้ไม่มีเขียนในสัญญา แต่หากทำต่อเนื่องมาหลายปีและพนักงานทุกคนคาดหวังที่จะได้รับ ดังนั้นบริษัทควรคำนวณผลประโยชน์ส่วนนี้ไว้เป็นภาระผูกพันตามฐาน TAS19 มิฉะนั้นอาจนำไปสู่ปัญหาทางกฎหมายได้

3. ค่าจ้าง ไม่ใช่แค่เงินเดือน

ความเข้าใจผิดที่พบได้บ่อยที่สุดคือการนับเฉพาะเงินเดือนเป็นค่าจ้างในการคำนวณผลประโยชน์พนักงาน แท้จริงแล้ว การคำนวณเงินชดเชยต้องรวมถึงเงินประจำตำแหน่ง ค่าเบี้ยเลี้ยง ค่าครองชีพ และเงินอื่น ๆ ที่จ่ายเป็นประจำทุกเดือน ซึ่งทางศาลฎีกาได้มีคำพิพากษาชัดเจน (คดีหมายเลข 5024/2548) ว่าเงินชดเชยต้องตามค่าจ้างทุกประเภท ไม่ใช่แค่เงินเดือนเพียงอย่างเดียว

ยกตัวอย่าง เช่น หากพนักงานมีเงินเดือน 20,000 บาท แต่ได้รับค่าตำแหน่ง 5,000 บาท และเบี้ยเลี้ยง 3,000 บาท รวมเป็น 28,000 บาท เงินชดเชยเมื่อเกษียณต้องนับจากยอดรวมทั้งหมด ไม่ใช่เฉพาะเงินเดือนเพียงอย่างเดียว

4. การคัดเลือกผู้เชี่ยวชาญ

การคำนวณผลประโยชน์พนักงานเป็นเรื่องที่ต้องการความรู้เฉพาะทาง ดังนั้นการเลือกใช้ผู้เชี่ยวชาญที่มีคุณสมบัติเหมาะสมเป็นสิ่งจำเป็น นักคณิตศาสตร์ประกันภัยระดับเฟลโล่ (Fellow) คือผู้เชี่ยวชาญที่สอบผ่านครบทุกหลักสูตรและมีความสามารถในการวิเคราะห์และคำนวณอย่างแม่นยำ

การใช้ผู้ที่ไม่มีคุณสมบัติเหมาะสมอาจนำไปสู่ความผิดพลาดในการคำนวณ และผลกระทบที่ตามมาอาจเป็นความเสียหายทางการเงินหรือปัญหากฎหมายที่ตามมาอีกมากมาย

5. เกษียณอายุเท่ากับเลิกจ้าง

ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน การเกษียณอายุถือเป็นการเลิกจ้างโดยปริยาย ดังนั้นนายจ้างจำเป็นต้องจ่ายเงินชดเชยให้กับพนักงานที่เกษียณตามมาตรา 118 ทั้งนี้หากไม่มีการกำหนดอายุเกษียณหรือกำหนดไว้มากกว่า 60 ปี พนักงานสามารถขอเกษียณได้เมื่ออายุครบ 60 ปี โดยให้มีผลใน 30 วันหลังจากยื่นคำร้อง

การเตรียมตัวคำนวณภาระผูกพันและสำรองเงินไว้สำหรับกรณีเกษียณอายุจะช่วยให้บริษัทไม่เกิดปัญหาการเงินในภายหลัง อีกทั้งยังเป็นการปฏิบัติตามกฎหมายอย่างเคร่งครัด

การคำนวณผลประโยชน์พนักงานไม่ได้เป็นเพียงเรื่องของตัวเลข แต่เป็นการวางแผนการเงินและการบริหารความเสี่ยงของบริษัท การทำความเข้าใจข้อผิดพลาดเหล่านี้จะช่วยให้การคำนวณเป็นไปอย่างถูกต้อง ครอบคลุม และลดความเสี่ยงจากปัญหาทางกฎหมายในอนาคต      

อย่างไรก็ตาม หากยังไม่แน่ใจว่าจะเริ่มต้นการคำนวณผลประโยชน์พนักงานอย่างไร สามารถติดต่อสอบถาม ABS ซึ่งเป็นผู้นำด้านการคำนวณผลประโยชน์พนักงานตาม TAS19 ด้วยทีมงานคณิตศาสตร์ประกันภัยที่ได้รับการรับรองจากสหรัฐอเมริกา อังกฤษ และไทย บริการครบวงจรด้วยกระบวนการคำนวณที่รวดเร็วและได้มาตรฐานระดับสากล พร้อมดูแลและให้คำปรึกษาอย่างใกล้ชิด ด้วยประสบการณ์กว่า 25 ปี และความไว้วางใจจากลูกค้ากว่า 2,000 บริษัททั้งในประเทศและต่างประเทศ

อ้างอิงจาก: https://www.tommypichet.com/post/article70

---

เขียนและเรียบเรียงโดย อาจารย์ทอมมี่ (พิเชฐ เจียรมณีทวีสิน)

FSA, FIA, FRM, FSAT, MBA, MScFE (Hons), B.Eng (Hons)

อดีตนายกสมาคมนักคณิตศาสตร์ประกันภัยแห่งประเทศไทย และอาจารย์บรรยายด้านการคำนวณผลประโยชน์พนักงานด้วยหลักคณิตศาสตร์ประกันภัย ตามมาตรฐานบัญชี ฉบับที่ 19

ขอสงวนสิทธิ์ของเนื้อหาในบทความ ไม่ให้นำไปใช้แสวงหาผลประโยชน์ใด ๆ ในเชิงพาณิชย์ นอกจากจะได้รับอนุญาตจากทางบริษัท ABS เท่านั้น